Endonezya İslami Dava Enstitüsü Kur’an ve hadis üzerine çalışmalar yapan bir sivil toplum kuruluşudur. Büyükşehirden köylere kadar yapılanma içindedir. 15 milyon üyesi bulunmaktadır. Tesettür konusunda oldukça katı bir kurum olan enstitü, çalışmalarında harem-selamlık konusunda da keskin bir anlayış içerisindedir. Bu yönüyle ülkedeki sivil toplum kuruluşlarından ayrışırlar.

Nur Hasan Ubaidah Lubis hareketi başlattı (Muhammadiyah, 2020). Hareket Jamaah Islam ya da Islamic Jamaah olarak tanınmaktadır (Muhammadiyah, 2019, s. 119).Hareketin erken dönemi Java’da 3 Ocak 1972 yılında İslami Çalışanlar Enstitüsü (Yayasan Lembaga Karyawan Islam/Institute of Islamic Employees) adıyla kurulmuştur (Indra, 2020, s. 36). Doğu Java’nın Kediri şehrinde faaliyetlerine başlamıştır. Hareketin 1972’deki kurucuları Dr. Nur Haşim Dr. Bahroni Hertanto, Soetojo Wirjoatmodjo, BA Wijono, BA Edi Masyadi idi. 1981 yılında Lemkari (Lembaga Karyawan Islam/Institute of Islamic Employees) adını almıştır (Indra, 2020, s. 36). 1990’ da en son Endonezya İslami  (Lembaga Dakwah Islam Indonesia/Indonesian Islamic Da’wah Institute) adını almıştır (s. 36). 24 Aralık 1989’da Merkez Java Valiliği tarafından yasaklanmıştır. Endonezya’da 250’nin üzerinde tarikat bulunmakta ve bu anlamda çok kültürlü bir anlayış sahibi olsa da bu hareket Endonezya için tartışmalı hale dönüşmüştür (Indra, 2020, s. 33). Endonezya’da bu hareket kafir olarak nitelendirilmektedir (Aktaran: Indra, 2020, s. 33). Hareket üzerindeki bu olumsuz düşünceler sebebiyle kurum birkaç kez farklı isimler almıştır (Indra, 2020, s. 33). Endonezya’nın 34 bölgesinde ve 36 ülkede faaliyetlerini sürdürmektedir (s. 34).

Nurhasan Al-Ubaidah Lubis Al-Musawwa hareketin etkilendiği isimlerdendir. Nurhasan’ın kurduğu Islam Jamaah bu hareketin düşünce yapısını etkiledi. Bu sebeple hareketin bazı kalıplaşmış alışkanlıkları bulunmaktadır. Bunlar: Kur’an ve hadisin öğretmen aracılığıyla öğrenciye aktarımı, üyelerin hareketin camileri dışında ibadet etmek istememesi, 354 doktrini, kadın üyelerin hareketin erkek üyeleri dışında biriyle evlenememesi sayılabilir. Ayrıca grubun dışındakilerini kafir bulmakta, cemaatleri dışında mescidlerinde namaz kılan olursa o kılınan yer yıkanır, cemaatin dışındakilere kurban eti dağıtılamaz, cemaatinden olmayan imamın arkasında namaz kılınamaz, grup dışından biri evlerini ziyaret ederse koltuğun yıkanması gerekir gibi birçok katı toplumsal kurallara sahiptir (Muhammadiyah, 2020). Bu bağlamda hareketin kendi içinde kapalı bir yapısı olduğu söylenebilir. 2016 yılında Nahdlatul Ulama ile de radikalleşme adlı projeye katılmıştır (Purnama ve Sulistiyono, 2020, s. 81).

Nur Hasan al-Ubaidah Darulhadith(darülhadis) öğretisini başlatarak hareketin eğlenceden uzak durmasını ve disiplinli olmasını sağladı (Muhammadiyah, 2019, s. 123) Hareketin doktrininde 4 temel ilke vardır; birincisi Manqul doktrinine göre liderlerden bilimsel geçiş sağlanacak. İkincisi Biat doktrini, Allah’a ve elçisine biat. Üçüncüsü topluluk doktrini Müslümanların hayatlarını sürdürmek için topluluğa sahip  olması gerektiğini düşünmektedir. Dördüncüsü imam doktrinidir. İmam dini ve dini olmayan işlerden sorumludur. Pancasila & 1945 Anayasası’sını benimsemektedir (“Sejarah Berdirinya LDII”, t.y.).20 Kasım 1990’da LEMKARI ulusal ideolojiyi yansıtmamasından dolayı Endonezya İslami Davet Kurumu olarak değiştirildi, LDII olarak kısaltıldı(“Sejarah Berdirinya LDII”, t.y.).Hareket özellikle eğitim alanında etkin olduğu söylenebilir. Örneğin LDII Burengan Islamic Boarding School adlı İslami yatılı okulu da bulunmaktadır. Çeşitli sosyal kurumları da bulunmaktadır. Hareket zamanla kapalı yapısını değiştirmeye başlamıştır. Hükümet ve çeşitli İslami kurumlarla iş birliği kurdu. Nur Hasan al- Ubadiah’ın öğretileri esnetilmiştir. 

KAYNAKÇA

Indra, I. (2018). Peer Review dan Hasil Similarity The Existence of Lembaga Dakwah Islam Indonesia (LDII) and Response of Muslims Community in Medan. Global             Journal of Arts, Humanities and Social Sciences, 6(8), 33–42.

Muhammadiyah, H. (2019). Renewal Paradigm of The LDII Community in Kediri. Al-Albab. DOI:10.24260/ALALBAB.V8I1.1119

Muhammadiyah (2020, 17 Aralık). Pandangan Muhammadiyah Tentang LDII https://muhammadiyah.or.id/pandangan-muhammadiyah-tentang-ldii/

Purnama, A. N. ve Sulistiyono, S. T. (2020). Dari Ancaman Menuju Kekuatan: Perkembangan Lembaga Dakwah Islam Indonesia (LDII) Kota Semarang, 1970–2016. Historiografi, 1(1), 81-88.

Sejarah Berdirinya LDII. (t.y.). LDII Surabaya https://www.ldiisurabaya.org/info-ldii/sejarah-ldii/