İslam Milleti (NOI) Wallace Fard Muhammed tarafından kurulmuş dini ve siyasi bir organizasyondur. Amerika’da başlatılan dini hareketlerin ilklerinden sayılan organizasyon kurulduğu yıllarda ana akım İslami hareketlerden ayrışmaktadır. Chicago merkezli hiyerarşik ve merkezi bir organizasyon olarak faaliyet göstermektedir. Hareket Afrikalı Amerikalılar ve Afrika diasporası üzerinde yoğunlaşmaktadır. NOI, kendisini beyaz egemen topluma karşı konumlandırmakta, Afrikalı Amerikalıları ekonomik olarak kendi kendine yeterli ve ayrılıkçı olmaya çağırmakta ve bağımsız bir Afrikalı Amerikan devleti için kampanya yürütmektedir. Fard Muhammed 1934’te ortadan kaybolduktan sonra, NOI’nin liderliğini Elijah Muhammed üstlenmiş ve NOI’nin öğretilerini genişletmiştir. 1950’lerin ve 1960’ların sonlarında artan ilgiyi çeken NOI’nin etkisi, boksör Muhammed Ali ve siyah milliyetçi eylemci Malcolm X gibi yüksek profilli üyeler aracılığıyla genişlemiştir. Bunu iç güvenliğe tehdit olarak gören Federal Soruşturma Bürosu, grubu takibe almıştır. Elijah Muhammed’in 1975’te ölümünün ardından, oğlu Warith Deen Muhammed örgütü devralmıştır. Hareketi Sünni İslam’a taşıyarak adını Batı’da Dünya İslam Topluluğu olarak değiştirmiştir. Elijah Muhammed’in öğretilerini korumak isteyen üyeler, 1977’de Louis Farrakhan’ın liderliğinde İslam Milleti’ni yeniden kurdular.

Farrakhan, NOI’nin kendine özgü inançlarını, örneğin Dianetics ile bağlantılar kurarak geliştirmeye devam etti ve ekonomik ve tarımsal operasyonlarını genişletti. Amerika Birleşik Devletleri’nde bulunan İslam Milleti, beyazlara değil, renkli insanlara açık üyelik ile yurtdışında da bir varlık kurmuştur. 2007’de üyeliğinin 50.000 olduğu tahmin ediliyordu; hareket hapishanelerden mühtedileri çekmede özellikle başarılı olduğunu kanıtlamıştır. Sivil haklar aktivistleri, Southern Poverty Law Center ve Anti-Defamation League dahil olmak üzere eleştirmenleri, hareketi beyaz insanlara karşı ırksal önyargıyı, anti-semitizmi ve anti-LGBT söylemini destekleyen siyah üstünlükçü bir nefret grubu olmakla suçlamıştır. Birçok Müslüman eleştirmen hareketi meşru olarak İslami olmayan öğretileri desteklemekle suçlamaktadır.

İslam Milleti iki farklı örgütü temsil etmiştir: ilki 1930’larda Wallace Fard Muhammed tarafından kurulmuş ve 1975’e kadar sürmüş; ikincisi ise 1970’lerin sonlarında Louis Farrakhan tarafından kurulmuştur (Melton, 2020). NOI, kutsal metinlerini Hristiyanlardan veya ana akım Müslümanlardan farklı şekilde yorumlasa da, İslam Milleti’nin inançları ağırlıklı olarak hem Hristiyanlığa hem de İslam’a dayanmaktadır. Kurucusu Wallace Fard Muhammed, hem İncil’i hem de Kuran’ı kendine özgü bir şekilde yorumlamıştır. Uygulamalarındaki İslami unsurlar arasında Arap dilinin kullanılması, günde beş vakit namaz kılınması ve İslami çoğunlukta olan Türkiye’nin bayrağına benzeyen bir bayrak kabul edilmesi yer almaktadır. İslam Milleti kendisini her zaman İslam dünyasının bir parçası olarak görmüştür. NOI’nin ikinci lideri Elijah Muhammed, “İslam, Kara Ulusun doğal dinidir” diyerek “Siyah Müslümanlar” olarak adlandırılan birkaç gruptan biri olarak görülmektedir. 

Müslüman bir kimlik, Hristiyanların egemen olduğu ana akım Amerikan kültürüne bir alternatif sunduğu için NOI’ye çekici gelmiştir. Ulus tarafından desteklenen din, “Ferdi İslam” olarak adlandırılmış ve “geleneksel olmayan İslam” olarak tanımlanmıştır. Bazı yorumcular onu alışılmışın dışında bir İslami mezhep olarak değerlendirmektedir. Ana akım İslami bakış açılarından sapkın ve teolojisi şirk veya küfürle bütünleşik olarak eleştirilmektedir. Ana akım Müslüman grupların üyeleri, onu bazı İslami inanç ve kavramları seçici olarak benimsemiş dini bir hareket olarak görmektedir. Hareket Amerika’da siyahi Müslümanlara ait ilk örgütlü organizasyondur. Söylemi ise 1975 senesinde Sünniliğe geçişinde dahil genel İslami hareketlere nazaran daha radikal ve ayrılıkçı kalmıştır. 1960’ların başında yüksek profilinin oluşmasında Malcolm X ve Muhammed Ali’nin büyük payı olmuştur. Lakin bu isimler bir süre sonra hareketin aşırı söylemleri nedeniyle yollarını ayırmışlardır. 1960’ların ortalarında, Malcolm X, İslam Milleti’nin liderliğinden ve İslami olmayan öğretilerinden memnun olmadığında, İslam Milleti ile bağlarını koparmıştır. Warith Deen Mohammed, tevhid iddiasıyla başlayarak daha ortodoks İslam’a doğru hızlı bir dönüşüm başlatmıştır. Babasının “garip öğretilerini”, Afrikalı Amerikalıların itibarını ve kimliğini inşa etmek ve gerçek İslam’ı benimsemelerinin yolunu hazırlamak için gerekli olduğunu açıklamıştır. İmam Muhammed, diğer Afrika kökenli Amerikalı Müslüman liderleri daha fazla İslami eğitim almaya ve ırklar ve dinler arası iş birliği için çalışmaya çağırarak dünya Müslüman topluluğuna kapılarını açmıştır.

Eskiden İslam Milleti’ne bağlı birçok Müslüman, İlyas Muhammed’in ölümünden sonraki ilk yılları İslam’a geçiş olarak tanımlamaktadır. Bugün, geçişten birkaç on yıl sonra, İmam W. Deen Muhammed haftalık Müslüman Dergisi’ni yayımlamakta, haftalık radyo ve televizyon programları yayınlamaktadır. 20’den fazla tam zamanlı Clara Muhammed Okulu işletmekte ve 100’den fazla şehirde mescitlere sahiptir. Ulusun üyelerinin büyük çoğunluğu bu geçişi izlemiştir öyle ki 2.000.000’den fazla Afriko Amerikalı şimdi dünya çapındaki Müslüman ümmetinin bir parçası olarak yerini almaktadır (Curtis, 2021).

KAYNAKÇA

Curtis, E. E. (2021). Nation of Islam. M. A. Upal ve C. M. Cusack (Ed.), Handbook of Islamic Sects and Movements (ss. 658-672). Brill.

Melton, G. (2020). Nation of Islam. Britannica. https://www.britannica.com/topic/Nation-of-Islam