Mısır yönetiminin baskılarıyla ülkeden göç eden Müslüman Kardeşler üyelerinden bazıları Libya’ya göç etmiştir. Bu bölgede örgütlenen ve böylece Müslüman Kardeşler örgütlenmesi 1940’lı yıllarda Libya’da etkin olmaya başlamıştır. Ancak Libya’da Müslüman Kardeşler örgütlenmesi 2011 yılına kadar gizli bir şekilde devam etmiştir (Büyükkara, 2016, s. 181). 1950’lerden beri Libya’da etkin olan hareket, Dr. Amr Halife el-Namî ve Abdülkerim Cihani tarafından resmi olarak 1967’de faaliyetlere başlamıştır. Hareket Libya’daki toplumunu baz alarak ilkeler benimsemiştir. Bunlar: Libya’nın İslamî Arap kimliğine saygı duyulması ve toplumun İslam ilimleri üzerine eğitim alması, diyaloğu önemsemek, toplumsal ve değersel bozulmaya karşı önlemler almak, Batı’nın Libya’yı istilasına ve kuşatmasına karşı durmak, Libya halkının onurlu bir yaşamı için hürriyet ve hukuk üstünlüğünü talep etmek, Müslüman Kardeşlerin İslamî anlayışının Libya’da yayılmasını sağlamak, Mısır’daki Müslüman Kardeşlerle iletişimi sürdürmek (Ece, 2020, s. 26). Muammer Kaddafi döneminde hareketin İhvan faaliyetleri ciddi bir şekilde baskılanmış ve pek çok kez üyeleri rejim tarafından tutuklanmıştır. 2004 yılında Muammer Kaddafi’nin oğlu Seyfülislam Kaddafi’nin “Yarının Libyası” sloganıyla başlattığı diyalog sürecinde Müslüman Kardeşler Teşkilatı rejim ile müzakere yapma imkânı bulmuştur. Bu müzakere sonucunda bazı pek çok tutuklu İhvan üyesi serbest bırakılmış, bazı mensupları ise devlet kademelerinde görev almaya başlamıştır.

Libya Müslüman Kardeşleri 2011 yılında başlayan devrime destek vermiştir. Devrimden sonra ilk kongresini Bingazi’de gerçekleştiren Müslüman Kardeşler, bir parti kurma kararı almıştır. Fas’ta olduğu gibi Müslüman Kardeşlerin desteklediği herkese açık bir parti olarak Adalet ve İnşa Partisi kurulmuştur (Kekilli, 2015, ss. 7-9). 2014 yılındaki seçimlerde mevcut 200 sandalyeden yalnızca 25’ini alarak önceki seçimlere göre güç kaybetmiştir (Glenn, 2017). 14 Şubat 2014’te Milli Genel Kongre’de Müslüman Kardeşlere yakın bir isim Libya başkanı seçilmiştir ancak aynı gün içerisinde General Hafter kongreyi durdurmuştur (Ece, 2020, ss. 16- 17). Böylece Müslüman Kardeşlerin Libya’daki etkisini zayıflatmıştır. 2021 yılında yapılan seçimlerde Müslüman Kardeşler 17 parti sandalyesi ve 17 bağımsız sandalye olmak üzere 34 sandalye kazanarak meclisteki ikinci büyük çoğunluğu oluşturmuştur. Meclise girdikten sonra İhvan stratejik ittifaklarla siyasetteki etkisini artırmıştır. Buna rağmen Müslüman Kardeşlerin etkisi kısa sürmüş ve 2021’den itibaren halkın Müslüman Kardeşlere olan desteği azalmaya başlamıştır (Glenn, 2017). 2014 yılındaki seçimlerde mevcut 200 sandalyeden yalnızca 25’ini alarak önceki seçimlere göre güç kaybetmiştir (Glenn, 2017). Libya İhvan’ı 2021 yılının mayıs ayında gerçekleştirdiği kurultayda bundan sonraki süreçte bir sivil toplum kuruluşu olarak devam etme kararı almıştır. Eski Müslüman Kardeşler üyesi ve hareketin siyasi kolu olan Adalet ve İnşa Partisi üyesi Aburrezzak Sergen, cemaatin Diriliş ve Reform Cemiyeti olarak bir sivil toplum kuruluşuna dönüştüğünü ve Libya dışında hiçbir bağlantısının kalmadığını ifade etmiştir. Küresel Müslüman Kardeşler Teşkilatıyla herhangi bir bağı kalmadığı ifade edilen cemaat şu anda yalnızca ülke çapında faaliyet gösteren yerel bir sivil toplum kuruluşu olarak faaliyetlerini devam ettirmektedir (Yıldız, 2021).

KAYNAKÇA

Büyükkara, M. A. (2016). Çağdaş İslâmî Akımlar (6. bs). Klasik Yayınları.

Ece, H. (2020). Libya ve Libya'daki İslâmî Hareketler. Strateji ve Düşünce Analiz Merkezi. http://sdam.org.tr/haber/242-libya-ve-libyadaki-islami-hareketler/

Glenn, C. (2017, 8 Ağustos). Libya’s Islamists: Who They Are—And What They Want. Wilson Center. https://www.wilsoncenter.org/article/libyas-islamists-who-they-are-and-what-they-want

Kekilli, E. (2015). Libya’da İslamcı Hareketler Devrim Sonrası Siyasi Konumları (No:10). Ortadoğu ve Afrika Araştırmacıları Derneği (ORDAF). https://ordaf.org/wp-content/uploads/2017/03/libyadaislamcihareketler.pdf

Yıldız, H. (2021, 3 Mayıs). Libyan Muslim Brotherhood converts into NGO. Anadolu Ajansı. https://www.aa.com.tr/en/middle-east/libyan-muslim-brotherhood-converts-into-ngo/2227616