Sahve Hareketi, Suudi Arabistan rejimine muhalefet bir hareket olarak tanımlanabilir. Hareket Suudi Arabistan rejiminin çürümüş bir yapıda olduğunu ve rejimin Batılı güçlerle iş birliği yapmasını, ayrıca Batı’nın Ortadoğu’daki müdahalelerini eleştirmektedir (Akdoğan ve Kalaycı, 2014, s. 171).  Sahve “uyanış” manasına gelmektedir (Büyükkara, 2017). Suudi Arabistan’da ortaya çıkan bu hareket Mısır, Irak, Yemen ve Suriye gibi Nasırcı ve Baasçı rejimlerden kaçan kişilerin başlattığı bir harekettir. Bu kişiler Suudi Arabistan rejimi tarafından Medine İslam Üniversitesi, Rabıta ve benzeri dini kurumlara çalışmaları için yönlendirilmişlerdir. Bu kişiler Suudi Arabistan’ın İslam düşüncesini benimsememişlerdir.  Hareketin öncü isimleri Selman el-Avde, Sefer el-Havali, Nasır el-Ömer, Aiz el-Karni, İbrahim ed-Duveyş, Muhammed b. Said el-Kahtani kendilerine “şuyûhü’s-sahve” (uyanış alimleri) tabiriyle 1980’li yıllarda eylemlerini başlatmışlardır ve İslamcılık düşüncesini Suudi Arabistan’a tanıtmışlardır. (Büyükkara, 2017).

Hareketin başlamasına zemin hazırlayan ilk olay; Muhammed Kutub’un (Seyyid Kutub’un kardeşi) Mekke’de Ummul Kura Üniversitesi İslam Şeriatı Fakültesine dekan olarak atanması ve burada düşüncelerini anlatabilme fırsatı edinmesidir (Akdoğan ve Kalaycı, 2014, s. 175). Hareketin oluşmasında iki isim öne çıkmaktadır. Hareketin kurucularından biri olan Sefer el- Havali, Kutub’un Müslümanların problemlerini çözememesinin devlet yönetimi ve İslam arasındaki ilişkiden kaynaklı olduğu fikrinden etkilenmiştir. Diğer kurucu Selman el-Avde ise Muhammed Surur’un laik ve otoriter rejimlere karşı mücadele edilmesi gerektiğini savunan anlayışından etkilenmiştir. Hareketin ideolojik düşüncesini etkileyen isimler arasında İbni Hanbel, İbni Teymiye ve İbni Abdülvahab, Müslüman Kardeşlerin öncü isimleri Hasan el-Benna yer almakta ve selefi bir duruşu benimsemektedir (Akdoğan ve Kalaycı, 2014, s. 172).

Sahve diğer hareketlere nazaran şiddeti reddetmektedir (s. 175). Bu bağlamda Sahve’nin el-Kaide ile ilişkisine bakıldığında 11 Eylül sonrasındaki tavırları eleştiri içermektedir. Bin Ladin’in Müslüman yöneticileri ve ulemayı küfürle itham etmesi, İslam savaş hukukuna aykırı davranması Sahve tarafından El-Kaide’ye yöneltilen eleştirilerdendir. 1980’lerin sonunda ve 1990’ların başında Sahve şeyhlerine muhalif tepkiler başlamıştır (Delong-Bas, 2013, s. 437). Sahve devlet merkezli bir akım olan Selefiliğin siyasete dahil olmasını sağlamıştır. Abdurrahman Abdülhalık iki selefi liderini Kuveyt meclisine seçtirmeyi başarmış ve Suudi çevrelerce İhvan-ı Hizbi ve bidatçı olmakla suçlanmıştır (Büyükkara, 2017). Şu belirtilmelidir ki hareket vahhabiliğe karşı değildir, karşı olduğu devlet rejiminin inşa ettiği İslami söylemdir (Akdoğan ve Kalaycı, 2014, s. 176). Bu selefi çizgiyi  Abdülhalık’tan sonra Kuveyt’te ve İngiltere’de Muhammed Surur Zeynelabidin, Hizbü’l-Islâh  Partisi altında Yemen’de Abdülmecid Zindani, Suudi Arabistan’dan Dr. Saad el-Fakih ile Dr. Muhammed el-Mes’ari Avrupa’da yürütmektedir (Büyükkara, 2017). Sahve’nin önemli isimlerinden Selman el-Avde’nin Suudi merkezli yayın organı Islam Today’de mezhepçiliği kınayan yazılar yazması küresel bir etki oluşturmuştur (Büyükkara, 2017). Bununla birlikte Avde, 2011 Arap Baharı’nda sokağa çıkmayı ve protestoyu uygun görmüş ve Mısır’daki askeri darbeye de karşı çıkarak (Büyükkara, 2017) daha demokratik yolları teşvik etmiştir. 

KAYNAKÇA

Akdoğan, İ. ve Kalaycı, R. (2014). Suudi Arabistan’da İhtiyaci Hareketler Olarak Sahve ve Vehbabilik. Türkiye Ortadoğu Çalışmaları Dergisi, 1(1), 155-184.

Büyükkara, M. A. (2017, 15 Eylül). Suudi Arabistan'da Sahve şeyhlerinin tutuklanması ne anlama geliyor?. Anadolu Ajansı, https://www.aa.com.tr/tr/analiz-haber/suudi-arabistanda-sahve-seyhlerinin-tutuklanmasi-ne-anlama-geliyor/911197

Delong-Bas, N. J. (2013). Islam and power in Saudi Arabia. The Oxford handbook of Islam and politics.

Jones, T. C. (2005). The Clerics, the Sahwa and the Saudi State. Center for Contemporary Conflict, 4(3).

Lacroix, S. (2014). Saudi Arabia’s Muslim Brotherhood Predicament. The Qatar Crisis.