1946 yılında Malezya’da doğan Bakar, Malezya Üniversitesi'nde Emeritus felsefe profesörüdür. Brunei Üniversitesi'nde İslam araştırma merkezinin müdürlüğünü yapmakla birlikte aynı zamanda “İslam filozofu” olarak çalışmıştır. Malezya’nın önemli enstitülerinden biri olan Malezya İslam Bilimleri Akademisi’nin kurucusudur. Araştırma ve çalışma alanı çeşitlilik göstermektedir. Güney Asya’da İslam -özellikle Malezya ve Endonezya’da İslam-; çağdaş İslam düşüncesi; klasik ve modern konsept içerisinde İslami perspektiften din ve bilim gibi alanlarda çalışmaktadır.
Yazarın, İslam’da Bilimlerin Sınıflandırılması, Tevhid ve Bilim ile Medeniyetler Diyaloğu (Civilizational Dialogue) adlı en bilinen kitapları Türkçe, İspanyolca, Farsça, İngilizce, Arapça, Çince, Fransızca, Urdu dillerine çevrilmiştir. 1994 yılında Sultan Pahang’tan Dato; 2000 yılında Malezya Kralından Datuk unvanını almıştır. Bakar 2009, 2012 ve 2017 yıllarında en etkili 500 Müslüman listesine girmiştir.
Lisans derecesini 1970 yılında Londra Üniversitesi Matematik bölümünden almıştır. Sonrasında Dr. Seyyid Hüseyin Nasır’dan etkilenerek İslami ve Batılı felsefeye ilgi duymuştur. İslam’da Bilimlerin Sınıflandırılması adlı eseri Hüseyin Nasır danışmanlığında yaptığı araştırmaların kitaplaştığı bir eserdir. Malezya’ya dönüp matematik eğitimi veren Bakar, Seyyid Hüseyin Nasır’dan felsefe eğitimi almak için Temple Universitesi’ne girmiştir. 1981-86 yılları arasında doktorasını Bilim ve teknoloji meselesinde İslam felsefesi alanında yapmıştır. 1992 yılında Malezya Üniversitesinde profesör olmuş ve Çin, Mısır, Yunan ve İslam Uygarlıkları dersleri vermiştir. 1991 yılında Academy’s Bilingual Journal adlı dergiyi kurmuş ve ilk editörü olmuştur. Dünya Ekonomik Forumu tarafından kurulan “Council of 100 Leaders of the West-Islamic World Initiative for Dialogue” adlı konseyin üyesi olmuştur.
Osman Bakar İslami düşünce, İslam felsefesi, uygarlıklar ve bilim alanlarında 20 kitap ve 300 makale yayımlamıştır. İslam Uygarlığı ve Modern Dünya (2014) Kozmozun Kur’ani Resmi: İslami Kozmoloji’nin metinsel yapısı (Quranic Pictures of the Cosmos: The Scriptural Foundation of Islamic Cosmology) ve editörlüğünü yaptığı Bilim ve Teknoloji üzerine İslami Felsefe (2016) yazarın yakın tarihli eserleri arasındadır. Bakar her ne kadar felsefe alanında çalışmalarını yürütmüş olsa da bu felsefe çağdaş dönemi inşa etmeye dönük bir felsefi anlayıştır. Bakar’ın eserlerine baktığımızda çağdaş dönemin problemlerine değindiğini, bunlara İslami bakış açısı sunmaya çalıştığını görebiliriz. Küresel Dünyada Kültürel Çoğulculuk, Kültürel Sembiyoz: Modern Dünyada Dinin Rolü adlı eserleri bu argümanımıza örnek olabilir. Bunu dışında Bakar ekonomi ile de ilgilenmiş ve Bir Bilim Olarak Ekonomi adlı eser yazmıştır. Bakar’ın bilim felsefesinin etik ile de yakından ilgili olduğu görülmektedir. Tanrının bir kenara bırakıldığı bilimsel ya da medikal çalışmalarda gözetilmesi gereken ahlaki standartlar üzerinde de çalışmalar yapmıştır (Ovali, 2020). İslam Medeniyeti ve Modern Dünya (2014) adlı kitabın temel amacı İslam medeniyetinin yalnızca tarihsel bir olgu olmayıp insanlığın bütüncül tecrübesi içinde süregelen önemli bir yerde olduğunu vurgulamaktır. Kitap on dört bölümden oluşmaktadır ve her bölümü İslam medeniyetinin bir ana temasını içermektedir. “tevhid epistemolojisi”, “şeriatın maksatları ile medeniyetin yenilenmesi” gibi yeni kavramsallaştırmalar sunan eser, aynı zamanda “Kur’an’ın anlattığı Müslüman ümmetin kimliği ile mevcut İslam medeniyetinin kimliği” gibi başlığıyla güncel sorunlara ilişkin başlıklara da yer vermiştir.
Tevhid ve İslam (2008) adlı çalışmanın esas amacı bilimlerde tanırının birliğinin merkezi bir konumda olduğunu vurgulamaktır. İslami bilgi ve bilimde tanrı merkezli anlayış modern bilimlerde tanrısızlığa evrildiği için yeniden tanrı merkezli bilginin önemini bu kitapla ortaya koymaktadır. Yazarın bir diğer amacı özellikle ilgilendiği bilim ve etik konularına nispeten bilimin tanrısız olmasıyla ahlaki yoksunluk yaşaması arasındaki ilişkiyi ortaya koymaktır. Bilim ve Teknoloji Üzerine İslami Perspektif (co-ed.) (2016) başlıklı eser Malezya’da 2014 yılında yapılan “İnsanlığın Yararı için Teknoloji, Bilim ve İslam Arasındaki Sinerjiyi Geliştirme” adlı uluslararası konferansta sunulan makalelerden oluşmaktadır. Konferansın dolaylı olarak kitabın amacı bilimsel bilginin ve genel olarak insanlığın gelişmesinde dinin ve İslam’ın konumunu daha iyi anlamak, insan biyolojisi ve medikal bilimlerde etik meseleler üzerinde düşünmek ve İslami eğitim enstitülerinde bilginin öğretilmesi notasında kapsayıcı bir metodoloji arayışına girmek olarak belirlenmiştir (Al-Aidrus, 2008).
KAYNAKÇA
Al-Aidrus, M. A. (2008). Osman Bakar. Tahwid and Science: Islamic Perspectives on Religion and Science (2nd Edition). Kuala Lumpur: Arah Publications, 2008. Journal of Dialogue of Civilisations, 4(1), 127-131.
Ovalı, T. (2020). İslam Medeniyeti ve Modern Dünya: Tematik Makaleler Osman Bakar. Medeniyet Araştırmaları Dergisi, 5(1), 85-88.